زخم زبان می تواند سلامتی ما را چه در کوتاه مدت چه در بلند مدت تهدید کند. زخم زبان اغلب با ناراحتی، درد و گاهی اوقات مشکل در صحبت کردن یا خوردن همراه است. زخم زبان از جمله مشکلات شایع و ناخوشایند در زندگی روزمره افراد محسوب می‌شود که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. در این مقاله، انواع زخم زبان، علل، علائم و روش های درمان را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا به افراد کمک کنیم با این مسئله روبرو شده و راه های موثری برای مدیریت و درمان زخم زبان در خانه پیدا کنند.
زخم زبان چیست؟
زخم زبان که به عنوان زخم های دهان یا آفت دهان نیز شناخته می‌شود، ضایعات دردناکی هستند که روی زبان یا پوشش داخلی دهان ایجاد می‌شود. این زخم ها می توانند از نظر اندازه متفاوت و بسیار آزاردهنده باشند. درد و ناراحتی زخم دهان می تواند مشکلات جدی دیگری به همراه داشته باشد که در ادامه بررسی می کنیم.
انواع زخم دهان به همراه روش های درمان زخم دهان
زخم دهان نوع اول: ژنژیواستوماتیت هرپسی اولیه
ژنژیواستوماتیت هرپسی اولیه یک عفونت ویروسی است که معمولاً از اولین تماس با ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)، ایجاد می شود. این عارضه در کودکان شایع‌تر است و با زخم‌های دردناک متعدد در دهان، تورم لثه‌ها، گلودرد، تب و گاهی اوقات تورم غدد لنفاوی ظاهر می‌شود. درمان زخم دهان ژنژیواستوماتیت هرپسی، بر کاهش شدت این علائم تمرکز دارد و ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:
- داروهای ضد ویروسی زخم دهان: داروهای ضد ویروسی خوراکی مانند آسیکلوویر برای کاهش تکثیر ویروس و شدت علائم تجویز می‌شوند، به خصوص اگر در 72 ساعت اول علائم مشاهده شوند.
- کنترل درد: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به مدیریت درد و تب در موارد شدید زخم دهان ژنژیواستوماتیت هرپسی کمک کنند. ژل های بی حس کننده موضعی یا دهان شویه نیز ممکن است برای تسکین درد زخم دهان توصیه شود.
- هیدراتاسیون و تغذیه: حفظ هیدراتاسیون بدن برای بهبودی سریع بسیار مهم است. به بیماران این نوع زخم دهان توصیه می‌شود که مایعات فراوان بنوشند و غذاهای نرم و غیر محرک مصرف کنند.
زخم دهان نوع دوم: تبخال (هرپس لبیالیس)
تبخال که به عنوان تاول نیز شناخته می‌شود، توسط ویروس هرپس سیمپلکس، به طور معمول نوع HSV-1 ایجاد می‌شود. زخم دهان به شکل تبخال به صورت تاول های دردناک و پر از عفونت در اطراف لب و دهان ظاهر می‌شوند. هدف از درمان زخم دهان نوع تبخال تسریع بهبود و کاهش عفونت است:
- کرم ها و قرص های ضد ویروسی زخم دهان: کرم های ضد ویروسی موضعی مانند آسیکلوویر یا پنسیکلوویر را می‌توان در صورت مشاهده علائم تبخال برای کاهش شدت و درمان دارویی زخم دهان استفاده کرد. داروهای ضد ویروسی خوراکی، مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر، به ویژه برای پیشگیری از شیوع مجدد زخم دهان تبخالی مؤثرتر هستند.
- مسکن‌های درد: مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند به کاهش ناراحتی زخم دهان کمک کنند.
شیلیت زاویه‌ای
شیلیت زاویه‌ای یک بیماری التهابی در یک یا هر دو گوشه دهان است که اغلب با قرمزی، ترک خوردگی و درد همراه است. علل زخم دهان شیلیت زاویه‌ای عبارتند از عفونت های قارچی یا باکتریایی، کمبودهای تغذیه ای یا دندان مصنوعی نامناسب. درمان شیلیت زاویه‌ای بر اساس علت متفاوت است:
- کرم های ضد قارچ یا پمادهای استروئیدی شیلیت زاویه‌ای: برای درمان عفونت های قارچی یا باکتریایی استفاده می شود.
- مکمل های غذایی: اگر شیلیت زاویه‌ای ناشی از کمبود تغذیه باشد، ممکن است مکمل هایی مانند ویتامین B، آهن و روی تجویز شود.
- کرم های بازدارنده: محافظت از ناحیه در برابر بزاق می تواند به بهبود زخم دهان کمک کند.
آفت دهان
آفت دهان ضایعات کوچک و کم عمقی هستند که بر روی بافت های نرم دهان یا در لثه ایجاد می‌شوند. بر خلاف تبخال، آفت ناشی از ویروس تبخال نیست و مسری نیست. علت دقیق آفت دهان ناشناخته است، اما عواملی مانند استرس، آسیب جزئی به دهان، غذاهای اسیدی و کمبود ویتامین می‌تواند باعث ایجاد این مشکلات شوند. درمان آفت دهان بر تسکین درد و بهبودی سریع تر تمرکز دارد:
- درمان های موضعی: محصولات موضعی بدون نسخه (ژل، کرم یا مایعات) می‌توانند از عفونت بیشتر زخم دهان جلوگیری کنند یا درد را کاهش دهند.
- داروهای خوراکی: در موارد شدید ممکن است به داروهای خوراکی مانند کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و درد آفت دهان نیاز باشد.
- دهانشویه ها: دهانشویه تجویز شده حاوی استروئید دگزامتازون التهاب یا لیدوکائین را برای تسکین درد زخم آفت دهان تجویز می‌کنند.
زخم دهان لکوپلاکیا
لکوپلاکیا به صورت لکه ها یا پلاک های سفید و ضخیم روی غشاهای مخاطی دهان ظاهر می شود. این می تواند واکنشی به یک ضربه جسمی تحریک کننده، مزمن یا استفاده از محصولات تنباکو باشد. در حالی که لکوپلاکیا اغلب خوش خیم است، گاهی اوقات می تواند مقدم بر سرطان باشد، بنابراین نظارت دقیق بر این تکه ها ضروری است. استراتژی های درمانی عبارتند از:
- از بین بردن محرک ها: توقف مصرف تنباکو و رسیدگی به سایر محرک های بالقوه اولین گام های حیاتی است.
- برداشتن با جراحی: در مواردی که لکه ها مشکوک یا علامت دار هستند یا اگر پس از برداشتن محرک ها برطرف نشدند، دندانپزشک یا متخصص ممکن است برداشتن جراحی یا لیزر درمانی را توصیه کند.
- نظارت منظم: قرار ملاقات های بعدی برای نظارت بر هرگونه تغییر در تکه ها که ممکن است نشان دهنده بدخیمی باشد ضروری است.
